جام جم/زندگی/27 دی 97
شاید هربار كه نام خوزستان را می‌شنوید، در ذهن‌تان واژه‌هایی چون گرما، نفت، خرما، كارون، گردوغبار یا حتی جنگ ردیف شود. اما شاید باید ذهن خود را كم‌كم با واژه‌های جدید و شادی‌آوری چون نرگس، نرگس‌زار، جشن و جشنواره و گردشگر و گردشگری هم پیوند دهید؛ نرگس‌هایی كه در صدها هكتار از خاك حاصلخیز خوزستان روییده و نرگس‌زارهای زیبا و چشم‌نوازی را آفریده و هرساله خیل زیباپسندان و گردشگران را از سراسر ایران به خوزستان می‌كشاند، مثل همین روزها كه دشت‌های بهبهان تا چشم كار می‌كند پوشیده از نرگس‌زارهای زرد و سپید و خوشبوست و بهانه‌ای به دست مسؤولان گردشگری خوزستان داده تا مثل سال‌های گذشته، جشنواره گل نرگس بر پا كنند؛ جشنواره‌ای با طعم موسیقی گوشنواز محلی و سوغات و صنایع دستی خطه جنوب و... خلاصه این‌كه پیشنهاد آخر هفته ما به شما این بار سفر به خوزستان و گشت و گذار در نرگس‌زارهای بهبهان است.
اصلا قبل از این‌كه به سفر فكر كنید، بیایید لحظه‌ای چشمانمان را ببندیم و خود را در جشنواره‌ای باشكوه كه در دشتی وسیع در حال برگزاری است، تصور كنیم؛ دشتی كه تا چشم كار می‌كند و تا امتداد افق به رنگ‌های سبز و سفید و طلایی درآمده. نسیم خنكی به صورت‌مان می‌رسد و تا عمق جانمان می‌رود كه رایحه دل انگیز گل نرگس به همراه دارد. دمی چشم از نرگس‌زارها برگیرید و به اطرافتان نگاهی بیندازید؛ بیقراران نرگس‌زار بی‌شمارند؛ هر كدام شاخه نرگسی در دست؛ كودكان اما تاجی از نرگس بر سر دارند و هیاهوی شادمانه‌شان در نرگس‌زار، زیبایی دو‌چندان به این بهشت طلایی بخشیده. این غریو شادمانه را بگذارید كنار نوای موسیقی محلی كه از هر سو به گوش می‌رسد و شرابی از عشق و آرامش در رگ‌هایتان می‌فشاند. فروشنده‌ای به شما نزدیك می‌شود؛ سبدش پر از عطر نرگس. كمی آن‌طرف تر پیرمردی به نخلی بلندبالا تكیه داده و پیاز گل نرگس می‌فروشد. گروهی هم خوش‌خوشان از كنارتان عبور می‌كنند، درحالی كه بر لبانشان گل لبخند نشسته و در دستانشان كاسه‌های آش محلی است كه بویش با عطر نرگس درآمیخته. تصور این همه زیبایی شیرین است، مگر نه؟... اما اینها همه خیال و تصور است، باید رفت و از نزدیك این بهشت رویایی را به تماشا نشست و لذایذش را با تمام وجود نیوشید. در زیبایی سحرانگیز این فضا همین بس كه بدانید با رفتن خورشید و روشنایی روز هم كسی تاب ترك نرگس‌زارهای افسونگر را ندارد و تا دل شب همچنان شور، ولوله، نوا، آوا و خنده‌های از سر شور و شوق در آسمان دشت پراكنده است.
گل سرسبد است این نرگس
شهر بهبهان به‌واسطه داشتن آب و هوا و اقلیم مناسب برای رشد گل نرگس، كهن‌ترین و وسیع‌ترین دشت نرگس ایران را دارد كه قدمت آن به قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد.
بهبهان، رویشگاه چهار نوع نرگس است كه با همین دلبرهایش، در جشنواره گل هلند در سال 1992 عنوان برترین گل و گل سرسبد را به خود اختصاص داد. سال 92 هم گل نرگس بهبهان ثبت ملی شد و می‌توان گفت كه با این همه افتخار عنوان «پایتخت نرگس ایران» برازنده آن است.
سرزمین نرگس خوزستان همه ساله از اواسط دی تا اواسط بهمن كه اوج رویش و دلبرانگی نرگس‌زارهاست، با برگزاری جشن‌ها و رویدادهای مختلف، میزبان خیل ایرانگردان و گردشگران طبیعت است. یكی از مهمترین جشنواره‌هایی كه در این شهر برگزار می‌شود، جشنواره گل نرگس است كه از اواخر دی آغاز می‌شود و تا اواسط بهمن ادامه دارد.
امسال هم هفتمین جشنواره گل نرگس بهبهان در محل نرگس‌زار اداره منابع طبیعی بهبهان فعالیت خودش را آغاز كرده و با برنامه‌های متنوعی چون برگزاری نمایشگاه هنرهای تجسمی، برگزاری برنامه‌های آیینی و موسیقایی توسط گروه‌های بومی خوزستان، برپایی غرفه‌های غذاهای محلی و سوغات خوزستان، برگزاری بازی‌های محلی، برپایی غرفه‌های عكاسی با البسه محلی، تشكل‌های مردم نهاد، معرفی جاذبه‌های گردشگری، برگزاری كارگاه‌های آموزشی برای معرفی گونه‌های گل نرگس، نمایش دست‌ساخته‌های هنری و... میزبان علاقه‌مندان و گردشگران است.
همه تماشایی‌های این سرزمین
تا به اینجا اگر توانستیم برای سفر به بهبهان ترغیبتان كنیم، پس باید حق مطلب را كامل ادا كنیم و بگوییم اگر پایتان به آن دیار طرب‌انگیز رسید، فقط به تماشای دشت‌های نرگسش اكتفا نكنید و گشت‌و‌گذاری در تمام گستره بهبهان بزنید، چراكه این شهر غیر از نرگس‌زارها كه عمر كوتاهی دارند، جاذبه‌ها و دیدنی‌های طبیعی و تاریخی كم ندارد.
بیش از 30 جاذبه همچون تنگه‌ها و غارها، روستاهایی با معماری خاص و كهن، قلعه‌ها و خانه‌های تاریخی، تپه‌های باستانی، رودخانه‌ها و سدها، آبشارها و آسیاب‌ها و بقعه‌های قدیمی امامزاده‌ها، بهبهان را به یكی از مقاصد خوب گردشگری برای مسافران در جنوب شرقی خوزستان و دامنه جنوبی كهگیلویه و بویراحمد تبدیل
كرده است.
هبهان به قدمت ارگان
در فاصله 12 كیلومتری شمال شرقی بهبهان در اطراف رودخانه مارون، محوطه‌ای تاریخی وجود دارد كه گفته می‌شود مربوط به شهر تاریخی ارگان است. این شهر كهن شاید جای مناسبی برای بازدید و تفریح با خانواده نباشد، اما از آن روی معرفی‌اش می‌كنیم تا قدمت و ارزش باستانی و تاریخی سرزمین نرگس‌زارها را یادآور شده باشیم. مطالعات اولیه، این محوطه تاریخی را به دوره ساسانیان نسبت داده، اما سال 61 كشف آرامگاه كیدین هوتران، شاهزاده ایلامی و گنجینه آن (كه شامل جام ارجان و حلقه قدرت 3000 ساله، تابوت بزرگ برنزی، 98 دكمه زرین، یك خنجر، یك میله نقره‌ای، تنگ و ساغر و سینی برنزی و ده ظرف استوانه‌ای شكل) می‌شد، علاوه بر اثبات قدمت تاریخی شهر ارجان، دریچه‌ای جدید از باستان شناسی این محوطه تاریخی باز كرد و تاریخ این شهر را تا هزاره دوم پیش از میلاد به عقب برد. پس از آن و بر اساس گزارش‌های باستان‌شناسی كه به منظور تعیین قدمت بهبهان در عرصه شهر قدیمی ارگان صورت پذیرفت، قدمت این منطقه، بیش از 7000 سال تخمین زده شد.
تنگ تكاب تماشایی
اگر 20 كیلومتر به سمت شمال بهبهان حركت كنید، راه باریك و پرپیچ و خم كوهستانی ما را به یك منطقه خوش آب و هوا می‌رساند كه به طور كامل بر شهر بهبهان و رودخانه مارون كه در پای آن جاری است، تسلط دارد. درواقع در دل رشته كوه خاییز در شمال بهبهان، تنگه‌ای زیبا و بكر با طبیعتی بی‌نظیر مقصدی مناسب برای طبیعت‌گردان است. این تنگه زیبا كه طولی هفت كیلومتری دارد علاوه بر دارا بودن طبیعت زیبا، آثاری تاریخی را در خود جای داده. پلكان سنگی كه منسوب به دوره هخامنشی است و گذر از آن ساده و تا بلندترین قسمت تنگه می‌رسد هم از چشم‌اندازهای آن است. در بلندترین قله این كوهستان زیبا، آثار قلعه‌ای وجود دارد كه بر اساس شواهد به منظور حفاظت از گلوگاه این تنگه احداث شده است.
ماهیگیری و ورزش‌های آبی در دریاچه سد مارون
یكی دیگر از دیدنی‌های بهبهان دریاچه سد مارون است. پس از طی مسیری 15 كیلومتری به سمت شمال بهبهان در میان كوه‌های سربه فلك كشیده به گستره نیلگون دریاچه سد مارون خواهیم رسید. در كنار دریاچه مارون، امكانات تفریحی جذاب و فوق‌العاده‌ای برای گردشگران تدارك دیده شده؛ از جمله مجموعه تفریحی ـ ورزشی و ساختمان‌های جنبی سد مارون (پلاژ) كه با وسعت حدود ۱۳ هكتار در ۲۴ كیلومتری جنب دریاچه سد مارون قرار گرفته. و این مجموعه دارای فضای سبز و چشم‌اندازهای زیبا با گونه‌های گیاهی متنوع است. از امكانات دیگر این منطقه می‌توان به امكان ماهیگیری و ورزش‌های آبی اشاره كرد.
سیل‌بند چاه ماری؛ همین‌جاست؛
سیل‌بند چاه ماری یكی دیگر از مناطق دیدنی بهبهان و روستایی در بخش مركزی آن است. این سیل‌بند كه با هدف جلوگیری از بروز سیل، فرسایش و رسوب و ذخیره آب جهت مصارف كشاورزی احداث شده، به سبب داشتن محیط پیرامونی زیبا مقصد بسیاری از گردشگران و طبیعت‌گردان است.
قدمگاه امام رضا (ع)
بنای قدمگاه امام رضا(ع) هم در كناره رود مارون در حدود ده كیلومتری شمال شرقی بهبهان واقع شده. طبق آنچه در بین مردم سینه به سینه منتقل شده، اینجا محل استراحت امام‌رضا(ع) هنگام عزیمت به خراسان بوده. قدمت بنا به دوره دیالمه می‌رسد كه در دوره‌های بعدی تعمیراتی روی آن صورت گرفته است.
قلعه مدرسه خیرآباد
یكی از گنجینه‌های باقیمانده از گذشته تاریخی بهبهان بنایی تاریخی موسوم به قلعه مدرسه خیرآباد (كاروانسرای خیرآباد) است. خیرآباد، منطقه‌ای حاصلخیز در 20 كیلومتری جنوب شرق بهبهان و در كناره رودخانه‌ای به همین نام است و شامل چند آبادی می‌شود. قلعه مدرسه با چهار قرن قدمت در سال 1089 هـ .ق همزمان با سلطنت شاه سلیمان صفوی به دستور حسین علی‌خان زنگنه (حاكم ایالات بهبهان و كهگیلویه) ساخته شد. این بنای تاریخی باشكوه محل تحصیل علمای بزرگی بوده است.
به گراب بروید و درمان شوید
اگر مسافر بهبهان زیبا بودید حتما سری به روستای گراب بزنید و بعد از بازدید از نخلستان‌های زیبا و پرتعداد و بازدید از آسیاب‌های قدیمی‌اش، از چشمه درمانی گراب هم دیدن كنید. گراب نام چشمه‌ای است كه از دو كلمه گر و آب تشكیل شده و معنی آن آبی است كه موجب درمان كچلی می‌شود. در قدیم بیمارانی كه دارای عارضه‌های پوستی یا به تعریفی دیگر دچار كچلی پوستی می‌شدند به كمك استحمام در این چشمه درمان می‌شدند. این چشمه بنا به آزمایش‌های انجام شده، جزو ممتازترین چشمه‌های درمانی كشور است.
بزرگ‌ترین دریاچه مصنوعی
و اما برای تماشای بزرگ‌ترین دریاچه مصنوعی خوزستان هم باید به سه كیلومتری شمال غربی بهبهان بروید. آنجا مجموعه‌ای وجود دارد با امكانات قایق‌سواری و ماهیگیری. در این مجموعه و موازی با مارون، رودخانه و پارك یك جاده ساحلی به طول 1100 متر كشیده شده كه در كناره آن، تعداد 140 سكوی دایره شكل جهت استفاده خانواده‌ها ساخته شده. امتداد این سكوها به بیشه‌ای زیبا و طبیعی ختم می‌شود كه همچنان دست‌نخورده باقی مانده است.